Arendonk ligt in de Kempen en was destijds een belangrijk centrum van de Belgische sigarenindustrie. Je kan in het dorp een sigarenmuseum bezoeken.

De voornaamste bron van inkomsten voor Arendonkenaars in de 19de eeuw was de weverij. Bij vele huisgezinnen stond het weefgetouw centraal en families verdienden hun brood met het afgeleverde weefgoed. In Antwerpen was er in 1800 nog een Arendonkse Halle en een Arendonkse lakenmarkt. In 1875 werd echter de breimachine uitgevonden en dat betekende het einde van de kleine familieweverijen.

De machinale breikous zorgde ervoor dat de Arendonkenaars overschakelden op sigaren. Het hele dorp leerde sigaren rollen en overal werd gestart met kleine, onafhankelijke sigarenfabriekjes. Reeds vanaf 12 jaar mochten de jongens daar aan de slag. Een beginneling moest eerst leren ‘strippen’ (het verwijderen van de stelen en de hoofdnerf uit het blad van de tabaksplant). Eens men dit onder de knie had kon de leerjongen beginnen met het ‘bosjes’ maken (het geheel van het binnengoed van een sigaar klaarmaken voor de eigenlijke sigarenmaker). Rond de ouderdom van 16 jaar was men volleerd.

Sigarenmakers werden betaald per stuk en de leerjongen kreeg hiervan een klein deel.

In 1885 telde Arendonk negen fabrieken. Sommigen hadden meer dan 100 mensen in dienst. Uit die gouden tijd stammen de merknamen: Karel I, Stompkop, Witteveen, Dante, Jamayca, Gorpi, ALTO, Sigaren P.P. Rubens, Verellen, Maes, Cuylits, Ansems en Van de Pas.

De Eerste Wereldoorlog bracht de Kempense sigarenindustrie een zware economische klap toe. Omdat Nederland tijdens de ‘Groote Oorlog’ neutraal bleef, verhuisden heel wat sigarenmerken naar een veilige locatie net over de grens. In Reusel, Eersel, Duizel, Eindhoven, Breda … werden nieuwe sigarenfabrieken gebouwd en het zwaartepunt van de sigarenproductie verschoof zich naar Nederland. Na de oorlog ging het merendeel van de sigarenrollers daarom in Nederland werken. Gelukkig gaf de hoge wisselkoers van de gulden de Kempense grensdorpen een financiële injectie.

Na WOII zorgde de mechanisatie en de concurrentie met lageloonlanden voor een verdere daling van het aantal sigarenmakers in de Kempen. In Arendonk bleef nog alleen de Sigarenfabriek P.P. Rubens in de Torenstraat actief. Een ander gebouw als getuige van dit roemrijke sigarenverleden is de fabriek van Karel I, waar later de Arendonkse kunstacademie een nieuw onderdak kreeg.

Het sigarenmerk P.P. Rubens is meer dan honderd jaar oud. De fabriek in Arendonk vindt zijn oorsprong in een oudere versie uit Tongeren, die later werd overgebracht naar Oud-Heverlee en in 1948 naar Arendonk kwam. Het gebouw in de Torenstraat dateert van 1936, waarna het pand in 1944 werd vergroot.

De geschiedenis van het gebouw start wanneer de ‘Maatschappij voor Sigarenmakerij Mertens-Deproost’ er sigaren produceert. Jef Deproost werkte bij de Arendonkse dynamietfabriek en begint in 1934 als sigarenmaker bij Stompkop van fabrikant Wuyts. Begin 1935 wordt hij zelfstandig sigarenproducent en heeft hij vijf personeelsleden in dienst. Hij maakt het merk ‘Lincoln’ en met zakenpartner Henri Mertens wordt voor 110.000 Belgische frank een nieuwe fabriek gebouwd in de Torenstraat. Jef Deproost wordt tijdens WOII door de Duitse bezetter gearresteerd, kan ontsnappen, maar wordt later aan de Spaanse grens opnieuw gevangen genomen en sterft in een concentratiekamp.

In 1948 wordt het gebouw verkocht aan de familie Dederen-Spits, die in Tongeren al sedert 1907 sigaren vervaardigde onder de merknaam ‘Pierre’ Paul Rubens. Voorts maakte deze familie ook de merken Rom, Vieux Coffret, Deux Chevaux Dresseurs, De Koolput, Guido Gezelle, Ego Flos en Pax. Bij het overlijden van Karel Dederen in 2004 werd de fabriek verkocht aan Ton Buenen. Deze heeft zijn eigen merk De Hertogh Sigaren, die hun oorsprong hebben in ’s-Hertogenbosch waar Ton Buenen in 1995 de sigarenfabriek van Gerard de Graaff overnam. Inmiddels zetten Marc en Anke, jarenlang de rechterhand van Ton Buenen, met veel passie de productie verder.

www.arendonk.be

www.heemkringarendonk.be

www.vsmm.nl

 

 

 



s5 logo

Sigarenhuys ‘Den Engelenhoek’
dependance P.P. Rubens sigarenfabriek (Torenstraat 35 - Arendonk)
Engelstraat 24
2360 Oud-Turnhout – België
gsm: Marc ++31 (0) 622 66 18 32
gsm: Anke ++32 (0) 479 44 11 35
info@marancigars.com
BTW: BE 0697.930.143